Hernoemen

Namen geven, het heeft te maken met dankbaarheid voor het unieke in elk van ons, dat alles een naam krijgt. Het heeft te maken met erkenning en bevestiging, als we ons al die namen blijven herinneren en opnieuw noemen. Namen geven heeft ook te maken met nabijheid, door iets of iemand haar naam te geven, komen we veel dichterbij. Zoals we in de vieringen week na week namen blijven zoeken voor een Liefde die ons overstijgt, die ons dragen wil…

Opnieuw leren benoemen is anders leren denken

Maar soms moeten we het genoemde opnieuw leren benoemen. Als de naam een last is, als de naam veroordelend is, voor anderen maar evengoed voor onszelf. Soms moeten we betekenissen herkaderen, van een andere kant bekijken.

“Alles kan altijd anders gedacht worden,” zei een jonge vrouw me ooit, zelf worstelend om een oplossing te vinden voor een hele moeilijke levenssituatie. Ze spreekt daarmee een overtuiging uit dat vastgeraakte denkbeelden over mensen, over situaties, het leven zelf doen vastlopen. Alles kan altijd anders gedacht worden. Ik geef toe, het is moeilijk, zeer moeilijk soms, en je hebt er de hulp van iemand anders bij nodig. Maar het leven heeft veel gezichten, niet slechts één. En daarom moet het stromen. En om het in beweging te krijgen, moeten we soms oude beelden loslaten. Durven loslaten. Durven herbekijken.

Meester in het herbekijken

Het evangelie is daar een meester in, in dat herbekijken, in dat herkaderen, in dat durven loslaten van oordelen. Geen enkel woord heeft daar het laatste woord…

Wordt de moordenaar naast Jezus niet uitgenodigd tot het paradijs? Een moordenaar?
Wordt het geloof van de Romeinse honderdman niet het grootste genoemd? Een bezetter?
Mogen de werkers van het negende uur niet evenveel verdienen als wie een hele dag gewroet hebben?
Zijn het niet de mensen van de straat die uitgenodigd worden aan de feesttafel, als de genodigden het laten afweten?
Laat Jezus zijn eigen-volk-eerstdenkbeelden niet in vraag stellen door de Kanaanitische vrouw bij de bron?
Zullen de eersten, al diegenen die zoveel kansen hebben, niet de laatsten zijn?
Kan de lamme niet weer lopen, en de blinde niet weer zien?
En is er één grotere omkering mogelijk dan die van de overspelige vrouw die eerst gestenigd zou worden en nu vrijgemaakt kan herbeginnen?

Omkering

Het evangelie is één grote oefening in het herkaderen van een werkelijkheid waarin de dingen vastliggen. Er is een andere interpretatie mogelijk, schijnt Jezus te zeggen, één die weer opening maakt, die niet dadelijk oordeelt maar voorzichtig probeert te luisteren, voorzichtig probeert te begrijpen van al het complexe dat meespeelt achter de dingen en de mensen. En daardoor, milder geworden, weer kansen biedt, meer gelooft dat verandering mogelijk is.

Nieuw denken

Het mooiste voorbeeld van herkadering, van omkering, zijn de Zaligsprekingen. Daar wordt een wereld geschetst waarin andere, nieuwe waarden en betekenissen gelden. Laten we ze nog eens beluisteren en pogen de omkering te zien met de normale manier van denken van onze wereld, en ook proberen begrijpen waarom Jezus zo zou kunnen denken. Zo anders, zo nieuw.

Matteus 5

1 Toen hij de mensenmassa zag, ging hij de berg op. Daar ging hij zitten met zijn leerlingen om zich heen.

2 Hij nam het woord en onderrichtte hen:

3 ‘Gelukkig wie nederig van hart zijn, want voor hen is het koninkrijk van de hemel.

4 Gelukkig de treurenden, want zij zullen getroost worden.

5 Gelukkig de zachtmoedigen, want zij zullen het land bezitten.

6 Gelukkig wie hongeren en dorsten naar gerechtigheid, want zij zullen verzadigd worden.

7 Gelukkig de barmhartigen, want zij zullen barmhartigheid ondervinden.

8 Gelukkig wie zuiver van hart zijn, want zij zullen God zien.

9 Gelukkig de vredestichters, want zij zullen kinderen van God genoemd worden.

10 Gelukkig wie vanwege de gerechtigheid vervolgd worden, want voor hen is het koninkrijk van de hemel.

11 Gelukkig zijn jullie wanneer ze je omwille van mij uitschelden, vervolgen en van allerlei kwaad betichten.

12 Verheug je en juich, want je zult rijkelijk worden beloond in de hemel; zo immers vervolgden ze vóór jullie de profeten.

(viering van 8/9/2013)