Jezus maant mensen tot bescheidenheid wanneer ze aan het bidden zijn. Bidden is geen geestelijke acrobatie of spirituele trance waardoor we ons los maken van de zwaartekracht. We zijn lichamelijke wezens en kunnen dus niet ontkomen aan de wetmatigheden onze lichamelijkheid.
Bidden op zondagvoormiddag
Wat bidden voor mij betekent kan ik het best uitdrukken door u mee te nemen op zondagvoormiddag. Ik kom naar de Blaisantkerk, tenzij er erge dingen zijn die dat verhinderen. De viering van de eucharistie is een essentieel deel van mijn leven. En dat is voor mij één groot gebed. Alles wat er gebeurt, wat er gezegd wordt, wat er gezongen wordt, wat er fout gaat, het stiltemoment: dat alles hoort thuis in dit gebed. Het is er deel van.
Ook het gebouw heeft een bijzondere betekenis. Het doet misschien denken aan een kerk van vroeger en we weten hoe bij een “echte” kerk een bepaalde gedragscode hoort. Eigenlijk is dat hier ook min of meer het geval, zij het dat enige improvisatie toegelaten is, zelfs welkom is, maar binnen bepaalde grenzen. Het binnenkomen in dit gebouw ademt op zich reeds een eigen sfeer. En dat is vooral te danken aan de gemeenschap die er samenkomt. Dat is meteen zichtbaar. Mensen zeggen elkaar goeiedag en beginnen een praatje. De samenhorigheid is zichtbaar. We komen samen om deel te hebben aan hetzelfde gebeuren. Ieder doet het op zijn/haar manier, maar we doen het samen.
Samen een lied zingen
En dan gaan we van start. We gaan zitten naast een goede bekende of we komen toevallig terecht bij iemand die we niet of alleen maar oppervlakkig kennen. Het hééft iets: het samen zitten voor een uur. We worden uitgenodigd om samen een lied te zingen. Het roept vanzelf bepaalde gedachten bij me op. Dat komt door de melodie, of door de woorden, of door beide samen. We zingen samen hetzelfde lied, en waarschijnlijk roept het heel verschillende gevoelens op.
Dat is uiteraard afhankelijk van waar we mee bezig zijn: met de ontmoetingen die we hadden de voorbije dagen of met wat ons vreugde geeft of ons bezwaart. Ik vraag me af of die andere mensen dat ook hebben, want ik ken mensen die denken aan de kleinkinderen die hen zorgen baren, of wiens partner gezondheidsproblemen heeft. We delen het in stilte. Maar er is die onuitgesproken sfeer van zorg voor elkaar die de stilte vult.
Luisteren
Vervolgens wordt er een Bijbeltekst gelezen. We staan inderdaad in de joods christelijke traditie en we luisteren naar die soms obscure teksten waarin we toch een boodschap hopen te ontdekken. Daar zorgen de mensen voor die de viering hebben voorbereid. Ze situeren de tekst en geven commentaar. We luisteren. Luisteren is heel belangrijk. Het is bidden. We stellen ons open voor wat gezegd wordt. Voor hoe mensen voor ons geleefd en gebeden hebben en zich hebben ingezet om deze wereld zo menselijk mogelijk uit te bouwen.
Het belang van luisteren wordt op een sublieme manier geïllustreerd door Toni Zenz, een Duitse sculpturist. In de Leuvense bibliotheek voor Theologie staat het werk van hem: “Der Hörende”. Het beeld stelt een menselijke figuur voor die met een zodanig gespitste aandacht staat te luisteren dat zijn lichaam er een onnatuurlijke houding door krijgt. Vooral de spanning waarmee hij staat te luisteren valt op. Beide handen achter de oren. We weten niet wie of wat hij hoopt te horen. Met heel zijn wezen staat hij gespitst voor wat op hem afkomt. Luisteren is ontvankelijkheid. Het is open staan voor wat komt. We herkennen de overeenkomst met het luisteren van Abraham, Mozes, Jesaja, Jezus.
Rond de tafel
Na het luisteren komen we in beweging. We staan recht om samen het lied te zingen waarin we Jezus’ afscheid van zijn vrienden voor de geest halen en eraan deelnemen. De tafel waarrond we samen zijn is de tafel van Jezus’ laatste avondmaal. Een man die afscheid neemt van zijn vrienden. Die hen zijn testament nalaat: “doe dit tot mijn gedachtenis”. “Doe dit” verwijst naar heel Jezus’ leven. Een gegeven man, trouw in de liefde ook als het lichaam gebroken wordt. Het zijn uitdagende woorden die we laten bezinken.
De gedeelde maaltijd is het grote symbool waarin we Jezus’ geest werkzaam aanwezig weten in ons midden. Hij inspireert ons om op onze beurt een tafel te bouwen waar wel en wee gedeeld worden, vreugde en verdriet samen gedragen worden, het verlangen naar vrede en het gevoel van zoveel pijn gedeeld worden.
We wensen het elkaar toe wanneer we samen rond de tafel staan en het gebed herhalen dat Jezus zijn leerlingen leerde. Dat het ooit werkelijkheid mag worden: gebroken brood als symbool van een wereld waar brood en vrijheid en liefde is voor allen. We wensen het elkaar toe als een zegen die we op onze beurt verder doorgeven.
Aperitief incluis
We zijn dan ongeveer een uur verder. Het is tijd om de sfeer die we gevoeld hebben verder door te zetten: in een babbel, of door hetgeen we beluisterd hebben door te spoelen met een drankje. Maar eerst luisteren we nog hoe de inspiratie van de viering verder gestalte krijgt in allerlei concrete activiteiten waar mensen hun energie aan geven. Op die manier is de viering van de eucharistie van begin tot einde één groot gebed. Mededelingen en aperitief incluis. Bidden is overgave aan het vertrouwen dat we gedragen worden en dat wij op onze beurt verder doorgeven aan bekenden en minder bekenden.
Dag Ignace, dat is een mooie tekst over wat bidden kan zijn. In elk geval een voorbeeld van wat bidden voor jou betekent. Dank om dit te delen.
Maar bon, jij bent een prof speler. Ik eerder een amateur om in voetbaltermen te spreken. Dat komt omdat ik onlangs werd gevraagd om een interim godsdienst te geven omdat ik weet wie Nietzsche, Schopenhauer en Marx waren vermoed ik. Of misschien eerder omdat niemand anders bereid werd gevonden… Lesgeven over het “Religieuze Feit” zette ook aan tot nadenken over mijn persoonlijke beleving.
Zo bedacht ik onlangs, dat het eigenlijk jammer was, dat ik op het nochtans zeer goede college waar ik naar school ging, niet geleerd had wat bidden is. Jammer. Het had een belangrijk deel van mijn persoonlijke spiritualiteit kunnen zijn. Gelukkig schrijf jij daar wel over…
Een paar weken later, snuister ik wat rond in mijn bibliotheek op zoek naar iets dat ik kan gebruiken voor de les en vind een boekje terug van Huub Oosterhuis (meerdere eigenlijk) met daarin teksten, gedichten en liederen. Ik bekijk de notities en onderlijningen van de jonge man die ik toen was. Blijkbaar moet ik vaak in deze gedichtenbundels gelezen, “gebeden” hebben. Zonder het te beseffen.
Waarom geen gedicht voorlezen in de godsdienstles? Zoals ik in de klas uitlegde, geven de dichters ons de juiste woorden voor de gevoelens waarvoor wij zelf woorden tekortschieten. Ik dacht potverdikke, ik heb toen wel “gebeden”, maar ik wist het niet! Grappig eigenlijk… Ik doe het nu weer. Al even grappig is ook, dat om zelf iets te leren, te herontdekken, er over les geven helpt.
Momenteel schrijf ik met de beste herinneringen deze commentaar, toevallig, ongewild, omdat ik op de Thomas website wat rondneus en via het TGL jouw naam zie opduiken, waarna Dr. Google me de weg wees naar je webstek hier, waar je over bidden schrijft. Ik wens je nog een schitterende dag! Mvg, Dirk