Het is een zeer complex gevoel, wanhoop. Vaak wordt ze geboren uit een te grote compassie met een wereld. En die wereld kan soms zo prachtig, maar soms ook zo wreed zijn… Hoe doen we dat, de hoop vasthouden, niet bang en cynisch of zelfs verbitterd worden, ons niet laten overweldigen door wanhoop? Hoe doen we dat, kracht blijven vinden in de onmacht?
De dagelijkse dicipline van solidariteit
Ten eerste is het belangrijk dat we elkaar vasthouden, in een dagelijkse discipline van solidariteit. Elkaar vasthouden is inderdaad een discipline: niet vergeten te bellen, niet vergeten langs te gaan, niet vergeten mee de handen uit de mouwen te steken, niet je vrijwilligerswerk vergeten, niet de mantelzorg vergeten, niet vergeten je job goed te doen, goed voor de kleinkinderen te zorgen….
Als we de solidariteit gedisciplineerd onderhouden, als we doen wat moet gedaan worden, als we dat zelfs met vreugde doen, dan is dat een statement. Dan zeggen we in ons gedrag dat het ook anders kan, dat het goede een kracht is die niet kapot te krijgen is, sterker misschien wel dan het grote vernietigen.
Vele kleintjes maken een groot
Een kracht, ja. Laten we niet vergeten hoe groot de kracht is van gedeelde goedheid, van gedeelde solidariteit. Er is zelfs een spreekwoord van gemaakt. Dan moet het wel waar zijn: vele kleintjes maken een groot… Het doet deugd rond om ons te kijken en te zien hoe het elke dag opnieuw gebeurt, op zo’n grote schaal, in onze maatschappij: de kleine trouw van mensen, de kleine goedheid van mensen, de dagelijkse verbondenheid tussen mensen. Het haalt niet het nieuws, is niet spectaculair, maar draagt wel een hele samenleving op zijn rug…
De wanhoop bekampen
Ten tweede is het belangrijk wanhoop echt te bekampen. Wanhoop is verlammend, ook in het denken. Zeker in het denken, ze overspoelt mensen met een blind gevoel. Mensen kunnen erin gevangen zitten, en diep verbitterd raken. Zelfs hele gemeenschappen kunnen erin gevangen zitten.
Dat is wat de Israëlische schrijver David Grossman zijn land verwijt: dat de media en de politiek er bewust een cultuur van wanhoop in stand houden (het lukt nooit met die vrede, het zal nooit lukken met die Palestijnen, dus laten we dan maar onmiddellijk terug bombarderen, en veel en veel harder slaan slaan dan zij, en alles blokkeren…). Grossman noemt het in zijn artikel “de perverse logica van de wanhoop”.
Kanaliseren naar hoop
Wanhoop kies je niet, ze overkomt je. En het is een genade als er dan mensen zijn in je omgeving die, al luisterend en ondersteunend, de wanhoop kunnen bedaren. Zo is het een genade als er leiders opstaan, die de wanhoop van een gemeenschap kunnen kanaliseren naar hoop, naar opnieuw samen-leven. Mandela en Tutu zijn niet alleen een cadeau geweest voor Zuid-Afrika, maar voor de hele wereld…
Stem en beeld geven aan wie geen stem meer heeft
Er zijn kranten en televisiezenders die bewust leven van de wanhoop. Maar er zijn ook honderden journalisten die hun leven wagen om de waarheid in zijn feiten aan het licht te brengen. Niet wegkijken, maar, integendeel, stem en beeld geven aan wie geen stem meer heeft, verkracht wordt in haar en zijn menselijke waardigheid, of afgemaakt wordt alsof het allemaal niets is, een mens. Maar het blijft niet ongezien, het blijft niet duren, ooit komt de ommekeer…
Een lange traditie van hoop tegen wanhoop
Ten derde zit hoop in een eeuwenlange traditie. En het is goed ons door die traditie te laten voeden. Het oude Bijbelboek bijvoorbeeld spreekt over niets anders dan over die ommekeer, vindt woorden voor visioenen van hoop. Tegen de wanhoop in.
De geschiedenis brengt mensen voort die andere woorden van hoop vinden: sedert Montesqieu over de scheiding der machten sprak, kan niemand nog geloven in de absoluutheid van macht.
In de Nurenbergprocessen na de tweede wereldoorlog gebruikte men voor het eerst het begrip genocide, een woord dat voorgoed ons beeld van uitroeiing veranderde.
Me too gaf woorden aan de solidariteit van vrouwen als slachtoffers die willen opstaan en terugvechten tegen elk hun individuele wanhoop. Laten we ons voeden, laten we elkaar voeden met die lange traditie van hoop tegen wanhoop.
Bekijk je liever de video? > KLIK HIER
Wat sprak je aan? Deel het met de online community… Schrijf hieronder je commentaar >
Voeg commentaar toe