Geloven als verzet? (tekstversie)

Verzet en geloof zijn ten diepste met elkaar verbonden.

Jezus verzet zich, in kleine en grote daden, tegen de gevestigde orde. Daarin stelt hij zich in een grotere traditie, want in het eerste testament lezen we de verhalen van mensen die zich verzetten tegen de heersende machthebbers in naam van JHWH. En ook in de verdere geschiedenis getuigen mensen van deze grondhouding. De namenlijst is eindeloos.

We leren van de Duitse theologe Dorothee Sölle dat verzet bij uitstek de taal van de gelovige christen moet zijn. Dorothee Sölle zag de gruwel en de zinloosheid van de concentratiekampen. Ze vraagt zich af hoe ze daar als gelovige mee moet omgaan. Kan er nog een God bestaan die dit laat gebeuren?

Geen andere handen dan de onze

Ze zoekt daarvoor antwoorden in het existentialisme van Sartre en het nihilisme van Nietzsche, maar ze vindt die daar niet. Bij Sören Kierkegaard leest ze over Jezus, over “het gelaat van een mens, van een ten dode gefolterde van tweeduizend jaar geleden die geen nihilist was geworden”. Kierkegaard stelt dat het religieuze onlosmakelijk verbonden is met het ethische, wanneer je gaat beseffen dat de ware idealen ons overstijgen.

Voor Sölle is het duidelijk dat, als we ons christen willen noemen, we Christus moeten vertegenwoordigen voor onze medemens. God heeft immers geen andere handen dan de onze. Dat is een uitspraak die we aan haar te danken hebben.
Dat betekent concreet verzet tegen het cynisme en het nihilisme, verzet tegen de structuren die mensen kleinhouden, doden of verhinderen mens te kunnen zijn, zoals Jezus dat gedaan heeft. In haar bekendste werk, “Mystiek en verzet”, komt tot uiting dat een waarlijk beleefd geloofsleven eigenlijk niet anders kan dan uitmonden in verzet.

Verzet en inkeer

Als christen, als kerk, zegt ze, móet je je mond opendoen. Zelfs als je de problemen niet kunt oplossen, heb je de morele plicht ze zichtbaar maken. Maar niet zomaar. Er is nog een andere dimensie nodig die laat zien waarom je het doet, waarom je je verzet. En dan kom je in haar woorden bij de mystiek. Zonder mystiek, zonder voeling met de diepste bron van ons leven, verzandt verzet in cynisme. Zonder inkeer hou je dat verzet niet vol. Op die manier wordt geloven, zelf een daad van verzet en een teken van verzet. Als we geloven in, én dromen van een Rijk Gods, plegen we verzet tegen het status quo. Tegen de gedachte van “het kan nooit veranderen”. Geloven verzet onze focus van onze navel naar het gelaat van een andere mens.

Geloven houdt ook de lange termijn voor ogen. Geloven kijkt verder, ook al komt het resultaat niet onmiddellijk, het verlegt de grenzen van het hier en nu. Een nieuwe wereld is mogelijk, dat kan toch niet anders…

Bekijk de video > KLIK HIER

Wat sprak je aan? Wil je iets delen met de online community? Voeg hieronder je commentaar toe >